Informacja o zmianach w zasadach dotyczących uprawnień do świadczeń opiekuńczych wraz z informacją o nowym świadczeniu wspierającym dla osób z niepełnosprawnością.
W związku z art. 63 ust. 16 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz.U.2023.1429 z dnia 26 lipca 2023r.
Nowe świadczenie wspierające dla osób z niepełnosprawnością od 1 stycznia 2024 roku.
Dla kogo nowe świadczenie wspierające?
Świadczenie wspierające skierowane jest bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością. Będzie przysługiwało osobie, która ukończyła 18 lat i zamieszkuje na terenie Polski, bez względu na osiągany przez tę osobę dochód. Świadczenie wspierające nie będzie przyznawane automatycznie osobie z niepełnosprawnościami. Warunkiem nowego wsparcia jest w pierwszej kolejności posiadanie aktualnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność danej osoby, a następnie złożenie wniosku o ustalenie poziomu potrzeby wsparcia do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności.
Wnioski będzie można składać od 1 stycznia 2024 r.
Potrzeba wsparcia to następstwo braku lub utraty autonomii fizycznej, psychicznej, intelektualnej lub sensorycznej. Przy ustaleniu potrzeby wsparcia bierze się pod uwagę, adekwatnie do wieku oraz niepełnosprawności fizycznej, psychicznej, intelektualnej
lub sensorycznej, zdolność osoby do samodzielnego wykonywania określonych czynności, związanych z obszarami codziennego funkcjonowania oraz rodzaj wymaganego wsparcia, z uwzględnieniem czasu niezbędnego do jej wykonania oraz konieczności wsparcia przez inną osobę lub technologię wspomagającą. Poziom potrzeby wsparcia, będzie ustalany w wartościach punktowych w skali od 0 do 100. Świadczenie wspierające otrzyma osoba, która uzyska minimum 70 punktów.
W pierwszym roku obowiązywania ustawy, czyli od 1 stycznia 2024 r. świadczenie wspierające będzie dostępne dla osób
z najwyższym ustalonym poziomem potrzeby wsparcia (87-100 pkt). W kolejnym roku dla osób ze średnim poziomem potrzeby wsparcia (78-86 pkt). Natomiast od 1 stycznia 2026 r. – świadczenie wspierające będzie dostępne także dla osób
z niepełnosprawnościami z najniższym poziomem potrzeby wsparcia (70-77 pkt).
Kwota świadczenia wspierającego będzie zróżnicowana i uzależniona od ustalonej potrzeby wsparcia czyli uzyskania odpowiedniej liczby punktów. Przysługiwać będzie w wysokości od 40 % do 220 % renty socjalnej. Obecnie renta socjalna wynosi miesięcznie kwotę 1 588,44 zł brutto, czyli świadczenie wspierające wyniesie miesięcznie od ok. 700 zł do ok. 3.500 zł.
Obsługą i wypłatą świadczenia wspierającego będzie zajmował się Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Osoba, która otrzyma decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia na odpowiednim poziomie punktowym, będzie mogła złożyć do ZUS wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wspierającego. Formą składania wniosków jest wyłącznie forma elektroniczna.
Świadczenie wspierające nie będzie przysługiwało osobie z niepełnosprawnością, jeżeli przebywa np. w domu pomocy społecznej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym czy też została umieszczona w zakładzie karnym lub schronisku dla nieletnich oraz jeśli pobiera tożsame świadczenia za granicą.
Za osobę, która nie podejmie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej ze względu na potrzebę udzielania wsparcia osobie uprawnionej do świadczenia wspierającego, wspólnie z nią zamieszkującej i gospodarującej, Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie opłacał składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z ubezpieczenia społecznego, na zasadach określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230) oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2561, z późn. zm.). Prawo do objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi oraz ubezpieczeniem zdrowotnym przysługuje tylko jednej osobie.
Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach
Ustawa o świadczeniu wspierającym wprowadza ważne zmiany w zakresie warunków przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego. Od 1 stycznia 2024 r. świadczenie pielęgnacyjne będzie przysługiwało rodzicom lub innym osobom, które sprawują opiekę nad dzieckiem w wieku do ukończenia 18 roku życia legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Po ukończeniu przez niepełnosprawne dziecko 18 lat, jako osoba pełnoletnia będzie mogła ubiegać się o własne świadczenie
tj. świadczenie wspierające.
Świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach będzie przysługiwało opiekunowi na każde uprawnione dziecko z niepełnosprawnością w rodzinie, a nie tylko na jedno. Jeśli rodzic/opiekun sprawuje opiekę nad więcej niż jednym dzieckiem z niepełnosprawnościami, świadczenie pielęgnacyjne będzie podwyższane o 100 proc. na drugie i każde kolejne dziecko z niepełnosprawnościami. Opiekun, który będzie pobierał świadczenie pielęgnacyjne na nowych zasadach będzie miał możliwość podjęcia aktywności zawodowej bez limitu dochodu.
Prawa nabyte opiekunów – można zostać w „starym systemie”.
Zgodnie z ochroną praw nabytych, do opiekunów, którzy nabyli bądź nabędą na starych zasadach, czyli obowiązujących przed wejściem w życie ustawy o świadczeniu wspierającym tj. do dnia 31 grudnia 2023 r. prawo do świadczeń opiekuńczych, zastosowanie mają wszystkie dotychczasowe zasady otrzymywania powyższych świadczeń.
Osoby te, jeśli taka będzie ich wola, będą mogły w dalszym ciągu pobierać wymienione świadczenia zgodnie z dotychczasowymi przepisami, także w przypadku uzyskania kolejnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność lub rozpoczęcia kolejnego okresu zasiłkowego.
Warunkiem zachowania prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach określonych powyżej jest złożenie wniosku o nowe orzeczenie o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym upłynął termin ważności dotychczasowego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo orzeczenia o niepełnosprawności, a następnie złożenie wniosku o ustalenie prawa odpowiednio do świadczenia pielęgnacyjnego albo specjalnego zasiłku opiekuńczego w terminie 3 miesięcy, licząc od wydania orzeczenia o stopniu niepełnosprawności albo o niepełnosprawności.
Prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego na zasadach określonych powyżej przysługuje również po upływie okresu zasiłkowego, na który prawo zostało przyznane, jeżeli wniosek o ustalenie prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego na nowy okres zasiłkowy zostanie złożony w terminie 3 miesięcy od dnia następującego po dniu, w którym zakończył się dotychczasowy okres zasiłkowy.
Opiekunowie, którzy będą otrzymywać świadczenia opiekuńcze na zasadzie zachowania praw nabytych, nie będą mogli podjąć aktywności zawodowej jednak będą mogli wybrać czy pozostają przy świadczeniach opiekuńczych według starych zasad czy przechodzą na nowy system. Natomiast wszyscy, którzy po raz pierwszy będą ubiegać się o świadczenie pielęgnacyjne po dniu
1 stycznia 2024 r. otrzymają wsparcie już na nowych zasadach. Nie będą mieli prawa do świadczenia według starych zasad.
W sytuacji gdy pobierają Państwo w tut. Ośrodku świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek dla opiekuna lub zasiłek dla opiekuna, a w ZUS zostanie złożony wniosek o świadczenie wspierające należy niezwłocznie poinformować tut. Ośrodek w celu uniknięcie nienależnie pobranych świadczeń.